Notities persoon | koopman (bron: AHA inv. nr. 1191~76). Op 21-12-1700 kopen Jan Wolters Smit en echtgenote Hendrikje Berents landerijen, waaronder 2 akkers hooiland voor een bedrag van 700 goudguldens van Lubbert Hulshoff en echtgenote Geese Henrix (bron: Archief Schoutambt Vriezenveen inv. nr. 2673).
16-09-1702 verkopen Berent Herms Smelt en Aaltje Wolters, Hans ten Utert en Jan Brouwer [gehuwd met berendje Wolters Smit] en Maria Wolters en Geert Berents en Jan Jansen als de voogden van Albert Smitt en Jenne Wolters geassisteerd met Paul Hendrijxs en Mette Alberts geassisteerd met Berent Jansen en Jan Jansen een halve akker boven de oude kerkweg en 2 akkers met hieropstaand huis en timmeragie, oostwaarts Luix Hendrijxs, westwaarts Berent Jansen Tuitertjen aan Jan Wolters Smitt en Henrikjen Berents onder voorbehoud dat de moeder Mette Albers mag blijven wonen (bron: archief schoutambt Vr. veen inv. nr. 2673 foto 040).
In 1707 aangesteld tot gezworene en schutter (bron: AHA inv. nr. 1191~76); opmerkelijk gezien zijn prodigus-verklaring (handelingsonbekwaam) in het zelfde jaar. In stukken van het schoutambt Vriezenveen ivm de schuldkwestie van Jan Hendriksen van Olde, wordt gesuggereerd dat de prodigus verklaring gebeurd is om reden om onder schulden uit te komen, dus louter een financiële (bron: archief Schoutambt Vriezenveen, inv. nr. 24). Jan Wolters Smit is blijkens een erfscheidingsakte uit het archief Huize Almelo d.d. 29-1-1733 reeds enige jaren voor 1733 onder curatele gesteld vanwege zijn zware schulden. (hij was reeds op 28-1-1707 "prodigus verklaard"). Tot zijn voogden waren aangesteld Jan Brouwer en Arent Bartels (Dodde), beiden zwagers van Jan Wolters Smit. Ten einde de schulden te voldoen verzoekt de Graaf van Almelo in 1733 aan de schout van Vriezenveen voor de absente erfgenamen curatoren aan te stellen, zodat de verkoop van de desolate boedel kan plaats vinden. (diverse stukken correspondentie in Archief Huize Almelo inv. nr. 1191~76).
De handelsactiviteiten van Jan Wolters Smit strekten zich uit tot binnen en buitenland (bron: AHA inv. nr. 1191~76). Jan Wolters Smit handelde samen met Hendrik Berends (Hopster) en Jan Henrixen Heineman waarmee hij linnen in Holland had uitstaan 1715 (bron: archief Schoutambt Vriezenveen, inv. nr. 22). In 1722 is prake van een handelsmaatschap in linnen samen met Hendriks Berends Hopster en Jan Hendriksen van Olde. Er is een kwestie over een aankoop van linnen 14 jaar terug (dus ca. 1707). (bron: archief Schoutambt Vriezenveen, inv. nr. 23)
Jan behoorde aanvankelijk tot één van de rijkste Vriezenveners. In het register van de 1000e penning (1694) komt hij voor als een vermogend man met een vermogen van maar liefst 4.000 gulden en daarmee behoorde hij evenals eerder zijn vader en grootvader tot de allerrijksten van het dorp. In het zoutgeldregister van 1702 staat hij vermeld met de erg hoge aanslag van 3 gulden.
In 1715 voert Jan een gerechtelijke procedure tegen de huisvrouw van Jan Hendrixen Olde (bron: AHA inv. nr. 1191~76).
Hij had een drankprobleem wat hem en zijn gezin aan de afgrond had gebracht. In het archief van Huize Almelo (inv. nr. 3238) staat te lezen dat hij door zijn "quade conduit van leven , soo met drinken slaen en andere ongeregeltheden sijn goederen, tot groot nadeel van desselfs hujsvrouw en kinderen, merkelijk vermindert heeft".
In 1725 gaat Jan Wolters Smit een zekere Harmen Berendsen alias Tesse in herberg "de Haan" te Vriezenveen met een tinnen "mengele" te lijf, met als gevolg ernstige hoofdwonden. Dit zonder enige aanleiding. Een stevige geldboete was de straf voor Jan Smit. (HAA inv. nr. 2969, foto 555).
Ook in 1726 is Jan Wolters Smit bij een vechtpartij betrokken, waarbij Hendrik Berents Schuurman, komend van de Rijssense markt, hem in Vriezenveen trof bij de kroeg van de weduwe Roelof Jansen en beiden gingen elkaar met stokken en een zweep te lijf, het resultaat een gat in het hoofd van Jan Wolters Smit, waarbij hem het bloed over het hoofd stroomde. Beklaagde in dit proces is deze keer niet Jan, maar zijn opponent Hendrik Schuurman. (HAA inv. nr. 2967 en 3128 HA).
11-2-1727 wordt de echtgenote Hendrikje Berends [Mink] samen met schoonzoon Coert Hendriks van Olde (gehuwd met dochter Jennigjen Smit) gedwongen zoveel goederen uit de huisraad te verkopen als nodig om de crediteuren en de schout van Vriezenveen te kunnen betalen om schulden af te lossen (bron: HAA 2967).
Op requeste van Procurator Harwig, als bediende van Berent ten Cate en Jan Jansen aangesteld ter voorkoming van verdere kosten en ruïnering van de boedel van Jan Wolters Smit en hieraan verbonden schade van belangen van crediteuren. Tot de dag dat alles geïnventariseerd is, zal alles in positie van status quo moeten verblijven op laste van de Heer van Almelo 23 januari 1727. Hoewel Jan Jansen en Berent ten Cate hebben verzocht Jan Wolters Smit en zijn huisvrouw te doen compareren om bovenstaande beslissing aan te horen, zijn ze niet verschenen. Daarom is hen een dubbelt [kopie] van de beslissing overhandigd d.d. 26 januari 1727. Op requeste van Jan Brouwer [gehuwd met zuster Berentjen Wolters Smit] en Jan Hendriks van Olde [schoonzoon van stiefvader Hendrik Heijneman] als mombaren over Jan Wolters Smit verzoeken 2 maanden te tijd te krijgen om vaste goederen van Jan Wolters Smit te gelde te maken ten einde de crediteuren te kunnen betalen 16 juli 1727. (bron: Archief Huize Almelo inv. nr. 2964).
Volgens het breukregister beklaagt Jan Wolters Smit zich op 26 juni 1731 bij de schout dat Jan Kleijn hem met stokken te lijf is gegaan (bron: AHA inv.nr. 3241). Op 5 oktober 1731 wordt er een breukgericht gehouden. Één van de behandelde zaken is de verkoop van een koe door Jan Wolters Smit aan zijn "zwagersche" (=schoonzus) Geertjen Berends [Faijer], die gehuwd was met Jan Kleijne. (bron: AHA inv.nr. 3241). Jan Wolters Smit probeert de koe (3 dagen na de verkoop) van het weiland van Geertje met geweld terug te halen en wurgt Geertje bijna als deze dat probeert te beletten. Deze informatie is qua familierelatie enigszins verwarrend, Jan Smit heeft een schoonzus die Geertje Berents heet, echter met de familienaam Mink, mogelijk dat de familienaam Mink dus niet klopt (?).
Op 7 april 1733 gaat Jan Wolters Smit met zijn schoonzoon Derk Timmer op de vuist in de kroeg van Lambert [Klijster] Op 18-10-1733 gaat Jan Wolters Smit op de vuist met Quant Muller (bron breukregisters: AHA inv. nr. 3241).
OP 04-12-1718 maakt het echtpaar hun testament, ze zijn dan bijde ziek van lichaam, maar gezond van verstand. Tot hun erfgenamen benoemen ze hun kinderen: -Jenneken Jansen, Wolter Jansen Smidt, Jannes Jansen Smidt, de kinderen van Derk Jansen Timmer en Berendjen Jansen Smidt genaamd Jan Derksen en Wolter Derksen (bron: Archief Schoutambt Vriezenveen, inv. nr. 2674) |
|