gevel van het huis uit de nalatenschap van de weduwe Barent Fronten,  Zeedijk 85


Op dit onderdeel van de Onweersberkhof site is informatie te vinden over Vriezenveners die naar Amsterdam verhuisden om daar een beter bestaan te vinden. De nadruk ligt vooralsnog op huwelijken in de periode voor 1800. Tussen 1600 en 1800 vonden er zo'n 200 (!) huwelijken van Vriezenveners in Amsterdam plaats. 200 Huwelijken is toch wel een enorm aantal en de ongehuwde Vriezenveners, die er ook geweest zijn, zijn niet eens in dit getal meegenomen. Naast Sint Petersburg (Rusland), waar bijzonder veel Vriezenveners een bestaan vonden -en waar Vriezenveen z'n faam aan te danken heeft-, is Amsterdam zeker een goede tweede, als grote stad waar de Vriezenveense dorpsbewoners naar toe trokken. Wat opvalt is dat vaak hele families naar Amsterdam vertrokken (evenals trouwens bij Sint Petersburg het geval was). Als 1 persoon zich éénmaal in Amsterdam gevestigd had volgden er vaak meer. Een goed voorveeld daarvan is de familie Santboer. Op één na vertrokken alle kinderen van Albert Jansen Santboer(geb.1705) naar Amsterdam. Ook de familie van Olde is een goed voorbeeld van zo'n familieverhuizing.

Opmerkelijk veel Vriezenveners beoefenden het timmermansberoep in Amsterdam. Huistimmerman, dan wel scheepstimmerman. Maar ook een aantal Vriezenveense linnenkooplieden vestigen zich in Amsterdam. Zoals Wouter Hendrickse (poortersboek 1652) en Fredrik Bramer (poortersboek 1716), maar ook wijnkopers, zoals Gerrit Engelbrechtsen (poorterboek 1660), Arent Arentse (poorterboek 1703) en Gerrit Kruijs (poorterboek 1726). In de eerste helft van de 18e eeuw komen opvallend veel kuipers uit Vriezenveen zich in Amsterdam vestigen. Veel Vriezenveners bleken zich in Amsterdam in dezelfde straten te vestigen. De Sint Annenstraat en de buurt van de Nieuwezijds Kolk (Sint Jacobsstraat met name) waren erg populair en in de 17e eeuw aanvankelijk de Zeedijk. De Zeedijk was de straat waar de Vriezenveners, die het Jansenisme (oud-katholieke geloofsstroming) aanhingen, zich vestigden. Zij gingen in de oud-katholieke schuilkerk Sint Nicolaas ter kerke. Het waren vooral Vriezenveners met geld die deze geloofsstroming aanhingen. Pieter Vos, die in 1648 in Amsterdam huwde was één van de eerste Vriezenveners, die het Jansenisme aanhingen en zich in Amsterdam aan de Zeedijk vestigde. Later volgden anderen, zoals Barent Fronten, de gezusters Jannetje en Hendrikje Barents Schuurman en Jan Frederiks Smelt. Allen woonden aan de Zeedijk! De uittocht van katholieke Vriezenveners had mogelijk te maken met de deportatie van de katholieke bestuurders uit Vriezenveen in 1640 op last van de Heer van Almelo. Mogelijk zocht men geloofsvrijheid in het relatief tolerantere Amsterdam.

In de hiervoor genoemde voornamen van Amsterdamse Vriezenveners zitten een aantal naamsvarianten die niet Vriezenveens zijn. Echter een aantal namen werden in Amsterdamse registraties in een stadsere vorm omgezet. Zo wordt de naam Wolter in de stadse variant consequent Wouter, Claas wordt Nicolaas, Berent wordt Barend, Engbert soms Engelbrecht en Jenneken wordt Jannettie etc..

Was ik aanvankelijk vooral geïnteresseerd in de Vriezenveense Berkhof's; langzamerhand werd duidelijk dat Vriezenveen een veel breder stempel op Amsterdam had gedrukt. Wat te denken van het Hendrik Jonkerplein (voor 1956 Bickersplein)  in Amsterdam, genoemd naar een telg van de Vriezenveense Jonkerfamilie die in Amsterdam een fabriek in stoomketels en stoommachines had.

gedeelte van de tekst op de voorgevel van de Jonkerfabriek

Een tak van de familie Smelt had op het entrepot-dok (in de buurt van Artis) een textielfabriekje (klanderij het Witte Lam ca. 1800).
Verder is er nog Hendrik Hospers uit Vriezenveen die in 1761 geboren was in Vriezenveen en wiens afstammelingen in Amerika het dorpje Hospers (Pella, Iowa) stichten in de VS, zij behoorden tot de vervolgde afgescheidenen (dwz gereformeerden), die Nederland ontvluchtten. (bron: J. Stellingwerff; Amsterdamse emigranten). En zo zijn er nog veel meer wetenswaardigheden op te diepen uit de Amsterdamse archieven. Mijn doel is deze Vriezenveners die in Amsterdam een bestaan probeerden op te bouwen op deze site een naam te geven en aan een breder publiek te presenteren.

De site zal in de tijd in omvang groeien.
Vooralsnog zijn er twee onderwerpen op deze site te vinden en dat zijn de Vriezenveense huwelijken (helaas zonder originele huwelijksondertrouwakten vanwege de hoge kosten die het Amsterdams archief voor publicatie in rekening brengt!), waarbij ik met de oudste huwelijksakten begin en verder een site met afbeeldingen van de huizen door Vriezenveners of hun afstammelingen bewoond.

Zoals altijd, op- en aanmerkingen worden op prijs gesteld; met name het ontcijferen van het oude handschrift is een moeilijke klus, dus suggesties inzake ontcijfering van bijvoorbeeld plaatsen van herkomst en straatnamen zijn, waar me dit zelf niet is gelukt, meer dan welkom ! Ook correcties op mijn interpretaties van het oude schrift worden zeker op prijs gesteld. Ook voor dit onderdeel van de site Onweersberkhof.com geldt, de informatie mag gebruikt worden; dat is ook een doel van het publiceren van deze info op het net. Echter het is verboden grotere delen te kopiëren en zelf op het internet te publiceren. (zie ook: copyrighttoelichting onderaan de startpagina van Onweersberkhof.com).

             


© 2005 Erik Berkhof Amsterdam. e-mail: onweersberkhof (at) chello.nl


Created on ... juli 09, 2005

Last updated 18.05.2008